Als ik nu met vrouwen spreek over hun loopbaankeuzes kom ik steeds dezelfde vragen tegen.
“Welke kwaliteiten heb ik? Wat wil ik werkelijk zelf? Waarom heb ik gekozen voor wat ik nu doe? Heb ik wel echt bewust gekozen? Hoe kan ik mijn werk combineren met wat ik allemaal verder nog moet doen?”
Ben je benieuwd waar deze vragen vandaan komen? Lees dan vooral verder. Niet alleen als je vrouw bent, maar ook, of juist ook, voor mannen.

Suzanna beschrijft in haar boek de geschiedenis van de vrouw in de afgelopen eeuw. Dit doet ze aan de hand van verhalen over haar oma, moeder, zussen en haarzelf. Mijn historie is vergelijkbaar. De arbeidsovereenkomst van mijn moeder werd bij haar trouwen in 1958 ontbonden. Waarom? Omdat een getrouwde vrouw niet langer handelingsbekwaam was en het inkomen door de man werd ingebracht. De vrouw was er om het huishouden te doen en het stichten van een gezin. Mijn moeder zat thuis en was plotseling gedoemd tot wachten (zoals ze dat zelf noemde). In een tijdsbestek van vierenhalf jaar werden vier kinderen geboren. Vanaf dat moment cijferde zij zichzelf volledig weg voor haar gezin. Door het werk van mijn vader woonden ze een aantal jaren in het buitenland. Daar zat ze: met vier kleine kinderen in een land waar je de taal niet spreekt en niemand kent. Dat kunnen we ons tegenwoordig toch eigenlijk niet meer voorstellen, dat dat ons lot zou zijn.

Terug naar het boek. Ik las vol verbazing dat pas in 1970 uit het wetboek werd geschrapt, dat de man het hoofd van de echtvereniging was. Vier jaar later, in 1974, werd een wet ingevoerd waarin stond dat man en vrouw recht hebben op gelijk loon. Helaas was dit niet van toepassing op de secundaire arbeidsvoorwaarden, recht op scholing of het maken van promotie. In 1980 werd deze wet aangepast. Voor zowel mannen als vrouwen was er recht op gelijke beloning en secundaire arbeidsvoorwaarden en alle posities binnen de arbeidsmarkt moesten openstaan voor mannen als vrouwen.
In die periode zat ik op school maar heb van deze veranderingen niets meegekregen. Daarom verbaas ik me nog steeds dat we toen niet zijn gemotiveerd voor het hoogst haalbare te gaan. Het was nog steeds helemaal prima en volledig geaccepteerd dat je als vrouw snel ging werken. Want hoelang zou je dat immers blijven doen? Het was nog steeds de tijd van trouwen, gezin en vooral niet blijven werken als vrouw.

Mijn moeder heeft, na haar trouwen en het grootbrengen van de kinderen, nooit meer betaald werk gehad. Ondanks dat ze regelmatig liet doorschemeren dat ze dat jammer vond. Ze deed veel vrijwilligerswerk op school, in de bibliotheek en in de kerk. Hiervoor waren vrouwen onmisbaar. En dan werd nog altijd gezegd dat ze geen beroep hadden. Hoeveel vrijwilligerswerk ze ook deden. Nooit was ze financieel onafhankelijk; eigen geld had ze niet. Ze had ook geen inzicht in de financiële situatie en moest 'toestemming' vragen om geld uit te geven. Althans zo voelde dat voor haar. Helemaal als ze een uitgave voor zichzelf wilde doen. 

Tijdens een sollicitatiegesprek voor een andere baan, rond mijn trouwen in 1987, vroegen ze mij met een stalen gezicht of het wel zin had om mij aan te nemen. Want hoelang zou ik nog blijven werken nu ik ging trouwen? Bij hypotheekaanvragen werd het inkomen van de vrouw maar voor maximaal vijf jaar meegeteld. Kun je het je voorstellen?
De wet was weliswaar al in 1980 aangepast en de mogelijkheden leken gelijkgetrokken, maar in de praktijk merkte je daar nog weinig van. 

De druk om snel carrière te maken en een interessante baan te krijgen was ook bij mij groot. Als je kinderen kreeg moest je daar immers afstand van doen en hopen dat je in deeltijd nog interessant werk kon behouden. Als je richting de 30 ging, werd de druk vanuit de omgeving verder opgevoerd. Ik was in die tijd manager van een afdeling van 30-35 personen (voornamelijk vrouwen) en kon dat natuurlijk niet blijven doen. Een man die parttime ging werken was geen optie, daar kon geen sprake van zijn, en een vrouwelijke parttime manager kon ook niet in 1996. Dus nog voordat ik met zwangerschapsverlof was en was bevallen van ons eerste kind, was mijn opvolgster al aangenomen en was ik mijn baan kwijt. Vanuit je omgeving hoefde je ook niet op steun of support te rekenen; het was raar als je wilde blijven werken nadat je moeder was geworden.

Kinderopvang was er niet in het dorp waar wij woonden. Daar had tenslotte niemand behoefte aan. Gelukkig was dat wel mogelijk verder van huis. Maar meer dan drie dagen kinderopvang, kon je een kind niet aandoen. Dan was je een slechte moeder. Voor de vader was (en is) dat vaak (nog steeds) anders.

Conclusie: de vrouw werd een ‘deeltijdprinses’ en zorgde voor de kinderen en het huishouden. Dus in de praktijk helemaal geen deeltijd. Zij had (en heeft) in feite meerdere banen, waarbij alleen niet alles betaald werd (en wordt). Koos je hier als vrouw niet voor, dan kreeg je het stempel carrièremoeder, wat in de meeste gevallen geen positieve klank had. “Dus jij werkt? Hoe doe je dat met de kinderen?” Deze vraag krijgt een werkende vrouw negen van de tien keer te horen. Een man krijgt deze vraag nooit. Hoe scheef is dat?

De termen deeltijdprinsesjes of carrièremoeders staan symbool voor een oordeel vanuit de moraal. Die al jarenlang onder de huid zit. Dat raak je niet zomaar kwijt. De vragen die vrouwen zichzelf stellen tijdens een gesprek over loopbaankeuzes, komen dus ergens vandaan. “Heb ik wel de juiste kwaliteiten, en kan ik wel alles met elkaar combineren als ik werk?” Dit moet veranderen. Werk voor vrouwen moet net zo geaccepteerd en normaal zijn als bij mannen. Mannen kunnen toch ook hun ‘vrouwtje’ staan binnen het gezin en huishouden?!

Wil jij de volgende stap zetten binnen je loopbaan maar weet je niet hoe? Of twijfel je over je eigen kwaliteiten? Stuur me een berichtje, dan plannen we een afspraak. Ik denk graag met je mee als ervaren loopbaancoach.